Jantlar, jant telleri, göbekler bisikletin taşıyıcı parçaları. Araba dünyasından esinlenerek „yürüyen aksam“ diye adlandırabileceğimiz bu parçalar bisikletçinin ağırlığını taşıyorlar. Bu yüzden kullanım esnasında devamlı olarak etki eden belli güçlere karşı koymak durumundalar. Belirli bir ölçüyü kaçırınca biz bisikletçiler, örneğin bir yerden atlayınca bisiketle, hepimizin şimdiye kadar mutlaka başına gelmiş bir olay, jantın eğrilmesi / „sekiz çizmesi“ ortaya çıkıyor.

Bu yazımızda sekiz çizen bir jant nasıl düzeltilir, onu inceleyeceğiz. Öncelikle jantın sekiz çizdiği nereden anlaşılır? Eğer evinizde aşağıdaki gibi bir jant sehpası yoksa, ki muhtemelen yoktur, yapacağınız şey çok basit.

Büyük boyut için tıkla!

Bisikleti ters çevirip, fren pabuçlarını fren elciklerindeki vidalar yardımıyla, eğer vidalar çok dışarıdaysa fren ayaklarının üzerinden geçen teli sıkıştırmak yoluyla janta yaklaştırmak.

Pabuçları janta yaklaştırma

Büyük boyut için tıkla!

Yapılan işlem aslında bir jant sehpasındakiyle aynı. Aynı şekilde pabucun gittikçe daralttığı aralıkta sağa ya da sola sürtmeden dönüyorsa jant sorun yok demektir. Lâkin jantın belli bir noktasının her geçişte tek bir pabuca sürtmesi jantın o noktada eğrilmiş olduğuna işarettir.

Büyük boyut için tıkla!

Jant telleri birer tane arayla simetrik olarak jantı göbeğin sağ ve sol ucuna çekerler. Örneğin 32 delikli bir jantınız varsa 16 tel sağa, 16 tel sola çeker. Bütün teller aynı güçte çektikleri takdirde jant düzgün konumda durur. Bu teller arasındaki çekiş gücü dağılımının, simetrinin bozulması sonucu eğrilik ortaya çıkar.

Jant telleri

Büyük boyut için tıkla!

Jant ayarı yapmak için ihtiyacınız olan şey sadece cok basit bir jant anahtarı. Jant telleri bisikletlerin kullanım sahasına göre 1,5-2,34mm arasında değişen bir kalınlıktadırlar. Yine bu şekilde jant tellerini janta sabitleyen vidalar da değişik ölçülerdedirler. O yüzden jant anahtarınızı alırken bol ya da dar gelmemesine dikkat etmeniz gerek. Uzun vadede en iyi çözümbirden fazla ölçüde jant vidası için üretilmiş aşağıdaki gibi bir ürün kullanmanız.

Jant anahtarı

Büyük boyut için tıkla!

Gelelim asıl işleme. Jantın pabuca nerede sürttüğünü buldunuz, iş sadece düzeltmeye kaldı. Yapacağınız şey, jantın pabuca sürttüğü bölgede jantı karşı tarafa çeken teli sıkmak, o telden önceki ve sonraki sürten tarafa çeken telleri de –şart değil bu işlem- gevşetmek. Yani yatırdınız bisikleti, sol pabuca sürtüyor jant bir yerde. Sürten yerden sağa çıkan teli sıkmak gerek.

Vidayı sıkarken

Büyük boyut için tıkla!

Vidaların çevirme yönü dikkat edilecek diğer noktalardan biri. Alışılmışın aksine, jant vidaları saat yönüne gevşetilip, saat yönü tersine sıkılıyorlar. Buna dikkat etmek lazım, aksi takdirde ayar daha da bozulur.

Başka dikkat edilecek bir nokta da sıkma/gevşetme miktarı. Jantın ayarını yaparken vidayı her adımda ¼ daireden fazla sıkmamak/gevşetmemek gerekiyor. Ufak adımlarla, her adım sonrasında jantı tekrar çevirerek durumu kontrol edip ayar yapmak tam istediğiniz hedefe ulaşmanız için şart.

Vidayı sıkarken

Büyük boyut için tıkla!

Bir jant sehpası ise elbetteki mm’nin kesirleri ölçülerinde düzgün ayar yapmanızı sağlayacaktır. Yalnız fren pabucu kullanarak jant ayarınızı hiç sorunsuz ve açıkçası ömür boyu yapabilir, farkı da hiçbir zaman anlamazsınız. Karar size kalmış.

Son olarak söylenebilecek birşey: Yeni araba alanlar bilirler, şimdilerde pek kullanılmayan, tarihe karışmaya yüz tutan bir terim: rodaj. Ilk birkaç bin km içinde motoru yüksek devirlere çıkarmayıp „ısınmasını“ sağlamak gerekir. Yeni örülmüş bisiklet jantlarında da aynı şekilde bir rodaj devresi var diyebiliriz. Yeni aldığınız bisikletinizle arazideki ilk binişinizden sonra jantınız eğrilirse şaşırmayın, jantların üzerlerine yük binmeden düzgün ayarlandığını ve binici ağırlığı altında bu ayarların ufak da olsa değişebileceğini söylemek gerek. Yeni jant setlerinde başlarda ayar bozulması ve 2-3 defa yeni ayar yapılması gerekebilir, bu normaldir.