Bisikletlerin vites sisteminde geliştirilen teknolojiler çok yönlü. Bugün gerek dağ, gerekse yol bisikletinde mekanik sistemler hâkim durumda olsalar da değişik denemeler eksik olmuyor. dağ bisikletinde şanzımanlı sistemler ağırlıklarının da düşmesi ile giderek yayılıyorlar. Yol bisikletinde Shimano elektronik vites değişim teknolojisini deniyor. Bunların yanında yıllardır düzenli aralıklarla denenen teknolojilerden biri de hidrolik vites sistemi. Hidrolik vites sisteminin daha önce Alman Jochen Wendler tarafından denendiğini dikkatli okuyucularımız hatırlayacaklardır (bkz. kablolar yazısı).
Eurobike’ta tanıtıma çıkan 5Rot (5Kırmızı) markası da bu tarz bir sistem. Almanya Freiburg’da 1997’den beri bu isle uğraşan 28 yaşındaki Christian Muthers’in geliştirdiği sistem her halde bu alandaki en gelişkin sistem. Kasım 2005’ten beri üzerinde uğraştığı proje Shimano’nun kademeli vites geçişi (index) gibi özelliklere de sahip. Toplam 32 tane ufak yatak yumuşak vites geçişine imkân tanıyor. Ve belki de en önemli özelliklerinden biri bütün sistemin 495g olan ağırlığı. Bu ağırlık ile sistem 2006 yılının Shimano XTR’sinden yaklaşık 160g daha hafif.
Muthers sistemin geliştirilmesinde üç büyük zorlukla karşılaştığını söylüyor. Bunlardan birincisi tasarım, CNC-frezede parçaların üretimi ve uygun parça bulmanın zorluğu. Bunun yanında uygun kablo bulmanın zorluğundan da bahsediyor, çünkü fren hidroliğini taşıyacak olan kabloların hidrolik akimini engellememek için çok ince olmaması gerek, öte yandan montaj açısından çok kalın da olmamaları gerekiyor.
Muthers şimdilik 5 parçalık ufak bir seri üretimle başlıyor bu ise. Bu 5 parçanın da alicisi belli. Ve bir de şikâyeti var, üretimin fazlasıyla pahalı olması nedeniyle büyük çapta seri üretim gerçekleştirememesi. Bu nedenle Shimano, SRAM ya da Suntour gibi bir endüstri deviyle ortak çalışma da ümide ediyor.
Gelelim sistemin özelliklerine:
Hidrolik bölüm
Tamamen hidrolik açık sistem, ısı değişiminden ortaya çıkan hidrolik genleşmesini kendiliğinden karşılıyor.
kabloların yönü değiştirilerek vites geçiş yönü de tersine çevriliyor (invers ya da normal)
Solaklar vitesi sol kola bağlayarak sol elle vites geçirebiliyorlar.
Sistem her iki yönde de 3 dişli birden atlamaya imkân tanıyor. çok güzel bir özelliği önde en küçük dişliden en büyük dişliye doğrudan geçiş mümkün.
Normalde Christian sisteme hava girmediği garantisi veriyor ancak sistemin sadece bir şırınga ile havasını almak da son derece kolay.
Mekanik bölüm
kabloların nasıl yerleştirildiği önemli değil.
Sistem 7075 alüminyum ve paslanmaz çelik kullanılarak yapılmış.
Bütün yataklar rulmanlı.
Sistem külliyen sökülüp tamir edilebiliyor, her parçası değişebiliyor.
Uzun vâdede kullanışlı, gerekirse arkada 10’lu sisteme de terfî ettirilebiliyor.
Bütün sistemin kablolar ve fren hidroliği dahil ağırlığı 495g (2006 model Shimano XTR sistem olarak 660g ağırlığında).
Vites kolu
Vites kolu değişik fren kolları ile uyumlu olacak şekilde tasarlanmış.
Ergonomi göz önünde tutulmuş, ufak-orta ve büyük olmak üzere değişik el boyutları için farklı vites kolu kelepçeleri var.
Vites kolunun cifti 144g.
|  | Vites kolu | |
Arka vites attırıcı
Vites attırıcı üzerinden zincir gerginliği ayarlanabiliyor.
Arka vites attırıcının bacağı sürekli olarak kadroya sabit bir paralel konumda çalışmıyor, zincirin eğri kullanıldığı konumlarda zincire paralel hâle geliyor ve böylece daha yüksek zincir gerginliğine olanak tanıyor.
16 tane yatak var.
161g ağırlığında.
|  | Arka attırıcı | |
Ön vites attırıcı
Ön vites attırıcı da bugünkü sistemlerde olduğu üzere ayna dişlilerine sabit bir hatta paralel çalışmıyor. Onun yerine aşağı-içeri konumdan yukarı-dışarı konuma hareket ediyor ve bu esnada zincir hattına uygun olarak açısını da değiştiriyor.
6 tane yatak var.
98g’dan başlayan, kelepçeye göre değişen ağırlığa sahip.
|  | Ön attırıcı | |
Bütün sistemin herhalde en büyük zaaflarından biri de fiyatı. Hâliyle büyük bir seri üretimi söz konusu olmadığı için fiyatlar bayağı yüksek.
Fiyatlar
Arka vites attırıcı ve vites kolu: 905 avro.
Ön vites attırıcı ve vites kolu: 605 avro
Tüm set: 1.505 avro
Christoph siparişleri 2007 başından itibâren alıyor.
www.5rot.de
|